Tweet
De oorlog in Oekraïne is al twee jaar bezig en is inmiddels veranderd in een uitputtingsoorlog. Voor de niet westerse wereld is het conflict een Europese aangelegenheid. De geschiedenis leert echter anders. De Tweede Wereldoorlog is ooit als een Europese oorlog begonnen maar eindigde in een wereldomvattend conflict waar ook Marokko eenzijdig bij betrokken was. Er werd op twee fronten gevochten. In eigen land tegen het Franse Vichy regime en in Europa tegen het Nazi regime. Meer dan zeventig duizend Marokkanen zijn voor de vrijheid gestorven.
Rusland was in de Tweede Wereldoorlog een Europees bondgenoot tegen het nazisme. Vandaag is Rusland anti-Europees. Het conflict heeft ook gevolgen op Noord Afrika en de Sahel. Mali heeft de samenwerking met Rusland aangehaald ten koste van de Europeanen. En de Algerijnse president is deze week op het economische forum van Sint Petersburg, sinds 1997 de tegenhanger van Davos in Zwitserland. Handelsdelegaties uit 130 landen waren vorig jaar aanwezig. Poetin zal deze week het forum inleiden met een toespraak gericht aan zijn bondgenoten uit Afrika, Azië en Zuid Amerika. Wat gaat hij zeggen?
Marokko is neutraal in het conflict maar de oosterburen niet. Algerije is sinds 1963 bondgenoot van Moskou. Het heeft in 2021 een strategisch verdrag voor verregaande samenwerking ondertekend. Het is ook de vijfde grootste koper in de wereld van Russische wapens. Het beschikt over de Iskander raketten die tegen Marokko zijn gericht. Het regime heeft onlangs de defensie uitgaven naar 21 miljard dollar verhoogd. Marokko trekt komend jaar 10 miljard uit.
Maar volgens schaarse berichten uit Moskou lijkt Poetin geen tijd te hebben voor de Algerijnse president. Er staat ook niets in de Algerijnse media over het doel van het bezoek. Wil de president met zijn bezoek aan Rusland de Fransen onder druk zetten die zijn staatsbezoek hebben uitgesteld? Wil hij de economische sancties van het Westen tegen Rusland aan de kaak stellen? Is dat een steun aan Poetin nu de Oekraïners een groot offensief zijn begonnen? Wil hij meer wapens? Niemand weet het nog. Feit is dat Poetin geen tijd heeft omdat hij verwikkeld is in een oorlog die niet langer Europees lijkt.
Een commentaar van voormalige VN diplomaat Jean-Marie Guéhenno (Nexus, 93-2023):
Hebben we het einde der tijden bereikt? Oorlog is al sinds het begin der tijden onderdeel van het menselijk bestaan, maar een volgende wereldoorlog in het atoomtijdperk zou het einde betekenen van de mensheid zoals we die kennen. Wanneer we nadenken over de risico's van een nucleaire escalatie in Oekraïne, die zo'n rampzalige toekomst zou kunnen ontketenen, stuiten we op strategische en ethische dilemma's.
Als een land dat over kernwapens beschikt ongestraft zijn voordeel kan doen met de praktijk van offensieve afschrikking, door een buurland met conventionele strijdkrachten binnen te vallen en tegelijk het eigen grondgebied te beschermen door met kernwapens te dreigen, dan ziet de toekomst er beslist somber uit. Zwakkere landen hebben dan immers geen andere keus dan ook kernwapens te bemachtigen om zichzelf te beschermen. Niet alleen militaire kracht, maar ook nucleaire kracht zal in de internationale verhoudingen de balans doen doorslaan, wat een nucleair armageddon steeds waarschijnlijker zal maken. Onze huidige vrees voor een oplopend nucleair conflict zal uiteindelijk het mondiale risico daarop hebben vergroot.
Als we ons daarentegen maximaal inspannen om de Russische agressie te stoppen en Oekraïne aan een overwinning te helpen, zullen we hebben onderstreept dat het weinig verschil maakt als een agressor beschikt over een enorm arsenaal aan kernwapens. Dan zal het taboe op de inzet van kernwapens, dat inmiddels al 75 jaar geldt, verder zijn versterkt en zal de wereld een veiliger oord zijn. Maar als we dit doel proberen te bereiken door Oekraïne militair te ondersteunen en Rusland economisch maximaal onder druk te zetten, lopen we het risico dat Poetin een nederlaag in Oekraïne zal beschouwen als een existentiële bedreiging voor zijn bewind, en zal besluiten de inzet van het conflict te verhogen door een kernwapen in te zetten.
Rusland was in de Tweede Wereldoorlog een Europees bondgenoot tegen het nazisme. Vandaag is Rusland anti-Europees. Het conflict heeft ook gevolgen op Noord Afrika en de Sahel. Mali heeft de samenwerking met Rusland aangehaald ten koste van de Europeanen. En de Algerijnse president is deze week op het economische forum van Sint Petersburg, sinds 1997 de tegenhanger van Davos in Zwitserland. Handelsdelegaties uit 130 landen waren vorig jaar aanwezig. Poetin zal deze week het forum inleiden met een toespraak gericht aan zijn bondgenoten uit Afrika, Azië en Zuid Amerika. Wat gaat hij zeggen?
Marokko is neutraal in het conflict maar de oosterburen niet. Algerije is sinds 1963 bondgenoot van Moskou. Het heeft in 2021 een strategisch verdrag voor verregaande samenwerking ondertekend. Het is ook de vijfde grootste koper in de wereld van Russische wapens. Het beschikt over de Iskander raketten die tegen Marokko zijn gericht. Het regime heeft onlangs de defensie uitgaven naar 21 miljard dollar verhoogd. Marokko trekt komend jaar 10 miljard uit.
Maar volgens schaarse berichten uit Moskou lijkt Poetin geen tijd te hebben voor de Algerijnse president. Er staat ook niets in de Algerijnse media over het doel van het bezoek. Wil de president met zijn bezoek aan Rusland de Fransen onder druk zetten die zijn staatsbezoek hebben uitgesteld? Wil hij de economische sancties van het Westen tegen Rusland aan de kaak stellen? Is dat een steun aan Poetin nu de Oekraïners een groot offensief zijn begonnen? Wil hij meer wapens? Niemand weet het nog. Feit is dat Poetin geen tijd heeft omdat hij verwikkeld is in een oorlog die niet langer Europees lijkt.
Een commentaar van voormalige VN diplomaat Jean-Marie Guéhenno (Nexus, 93-2023):
Hebben we het einde der tijden bereikt? Oorlog is al sinds het begin der tijden onderdeel van het menselijk bestaan, maar een volgende wereldoorlog in het atoomtijdperk zou het einde betekenen van de mensheid zoals we die kennen. Wanneer we nadenken over de risico's van een nucleaire escalatie in Oekraïne, die zo'n rampzalige toekomst zou kunnen ontketenen, stuiten we op strategische en ethische dilemma's.
Als een land dat over kernwapens beschikt ongestraft zijn voordeel kan doen met de praktijk van offensieve afschrikking, door een buurland met conventionele strijdkrachten binnen te vallen en tegelijk het eigen grondgebied te beschermen door met kernwapens te dreigen, dan ziet de toekomst er beslist somber uit. Zwakkere landen hebben dan immers geen andere keus dan ook kernwapens te bemachtigen om zichzelf te beschermen. Niet alleen militaire kracht, maar ook nucleaire kracht zal in de internationale verhoudingen de balans doen doorslaan, wat een nucleair armageddon steeds waarschijnlijker zal maken. Onze huidige vrees voor een oplopend nucleair conflict zal uiteindelijk het mondiale risico daarop hebben vergroot.
Als we ons daarentegen maximaal inspannen om de Russische agressie te stoppen en Oekraïne aan een overwinning te helpen, zullen we hebben onderstreept dat het weinig verschil maakt als een agressor beschikt over een enorm arsenaal aan kernwapens. Dan zal het taboe op de inzet van kernwapens, dat inmiddels al 75 jaar geldt, verder zijn versterkt en zal de wereld een veiliger oord zijn. Maar als we dit doel proberen te bereiken door Oekraïne militair te ondersteunen en Rusland economisch maximaal onder druk te zetten, lopen we het risico dat Poetin een nederlaag in Oekraïne zal beschouwen als een existentiële bedreiging voor zijn bewind, en zal besluiten de inzet van het conflict te verhogen door een kernwapen in te zetten.