Tweet
Het gebruikelijke woord voor lente is tafsut en heeft verschillende betekenissen. Er bestaan verschillende woorden gebaseerd op de stam [FS] waarvan onderaan de belangrijkste die met tafsut te maken hebben:
1) Werkwoord: afes, heeft verschillende betekenissen: vluchten, drukken, introduceren, in de grond slaan. Voorbeeld: Yufes agatu g-wakal = hij heeft een paal in grond geslagen. Ufes-as kra g jjib = hij heeft iets in zijn zak gestopt. Het zelfstandige naamwoord is afas.
2) Werkwoord: fsu, te gebruiken als fsi-a, ufessu, ur-ifsi. Voorbeeld: fsi tadut = wol uit elkaar trekken. Figuurlijk: iemands geheimen openbaar maken, roddelen, kwaad over iemand praten. Ar tegga zzit i wazzar hma ad ifsu = ze smeert haar haren om het te ontwarren. Tufsu, ttufsi = uit elkaar gehaald, ontward. Tsul tadut ur ttufsi = de wol moet nog worden ontward.
3) Zelfstandig naamwoord: tifsi, fsu, fsi, ur-fsi = graan in de bloei, groeien, vegeteren. Uitdrukking: Mahedd ur fsin yirden ur-asnjiln waman = zolang tarwe niet groeit hoef je t nog niet te bevloeien.
4) Zelfstandig naamwoord: ifs, meervoud ifsan: zaaigoed. Ifsan n wadil: de pit van de druif.
5) Zelfstandig naamwoord: tafsut, meervoud: tifsa: groen, de periode van de bloei van graangewassen, het begin van de lente, de lente. (Bron: Dictionnaire Tamazight-Francais. Miloud Taifi, 1998.)
Het woord tafsut kreeg in 1980 een politieke lading nadat de autoriteiten in Algerije een conferentie van Mouloud Mammeri (1917-1989) over amazigh poëzie hebben verboden. Kort daarna begonnen de eerste stakingen in de regio Kabylië waar hij vandaan kwam. Verschillende organisaties riepen op tot de boycot van de openbare scholen. Ze eisten de introductie van hun moedertaal. Kinderen werden thuis gehouden. Om toch enige vorm van onderwijs te genieten verscheen er alternatief lesmateriaal in ondergrondse tijdschriften. Een van die tijdschriften werd Tafsut genoemd. Voorbeeld lesmateriaal is deze bijzondere les in wiskunde met een vertaling naar Tamazight: https://ibb.co/ZSmSpQJ
In 1982 vertrok Mouloud Mammeri naar Parijs waar hij tijdschrift AWAL heeft opgericht. Hij werd tevens oprichter van het Centre d’Etudes et de Recherches Amazigh (CERAM). Daarnaast verzorgde hij lessen in de geschiedenis van taal en cultuur op het École des Hautes Études en Sciences Sociales (EHESS). In 1989 bezocht hij Marokko voor een lezing. Hij kwam op de terugweg naar zijn geboorteland om het leven bij een auto ongeluk. 200.000 mensen waren aanwezig op zijn begrafenis. De gebeurtenissen van Tafsut van 1980 worden nog elk jaar in april herdacht zoals afgelopen zondag in Parijs. Video: https://tinyurl.com/yckd6783
1) Werkwoord: afes, heeft verschillende betekenissen: vluchten, drukken, introduceren, in de grond slaan. Voorbeeld: Yufes agatu g-wakal = hij heeft een paal in grond geslagen. Ufes-as kra g jjib = hij heeft iets in zijn zak gestopt. Het zelfstandige naamwoord is afas.
2) Werkwoord: fsu, te gebruiken als fsi-a, ufessu, ur-ifsi. Voorbeeld: fsi tadut = wol uit elkaar trekken. Figuurlijk: iemands geheimen openbaar maken, roddelen, kwaad over iemand praten. Ar tegga zzit i wazzar hma ad ifsu = ze smeert haar haren om het te ontwarren. Tufsu, ttufsi = uit elkaar gehaald, ontward. Tsul tadut ur ttufsi = de wol moet nog worden ontward.
3) Zelfstandig naamwoord: tifsi, fsu, fsi, ur-fsi = graan in de bloei, groeien, vegeteren. Uitdrukking: Mahedd ur fsin yirden ur-asnjiln waman = zolang tarwe niet groeit hoef je t nog niet te bevloeien.
4) Zelfstandig naamwoord: ifs, meervoud ifsan: zaaigoed. Ifsan n wadil: de pit van de druif.
5) Zelfstandig naamwoord: tafsut, meervoud: tifsa: groen, de periode van de bloei van graangewassen, het begin van de lente, de lente. (Bron: Dictionnaire Tamazight-Francais. Miloud Taifi, 1998.)
Het woord tafsut kreeg in 1980 een politieke lading nadat de autoriteiten in Algerije een conferentie van Mouloud Mammeri (1917-1989) over amazigh poëzie hebben verboden. Kort daarna begonnen de eerste stakingen in de regio Kabylië waar hij vandaan kwam. Verschillende organisaties riepen op tot de boycot van de openbare scholen. Ze eisten de introductie van hun moedertaal. Kinderen werden thuis gehouden. Om toch enige vorm van onderwijs te genieten verscheen er alternatief lesmateriaal in ondergrondse tijdschriften. Een van die tijdschriften werd Tafsut genoemd. Voorbeeld lesmateriaal is deze bijzondere les in wiskunde met een vertaling naar Tamazight: https://ibb.co/ZSmSpQJ
In 1982 vertrok Mouloud Mammeri naar Parijs waar hij tijdschrift AWAL heeft opgericht. Hij werd tevens oprichter van het Centre d’Etudes et de Recherches Amazigh (CERAM). Daarnaast verzorgde hij lessen in de geschiedenis van taal en cultuur op het École des Hautes Études en Sciences Sociales (EHESS). In 1989 bezocht hij Marokko voor een lezing. Hij kwam op de terugweg naar zijn geboorteland om het leven bij een auto ongeluk. 200.000 mensen waren aanwezig op zijn begrafenis. De gebeurtenissen van Tafsut van 1980 worden nog elk jaar in april herdacht zoals afgelopen zondag in Parijs. Video: https://tinyurl.com/yckd6783