16 mei: de politie viert 69 jarig bestaan

De politieorganisatie in Marokko viert op 16 mei haar negenenzestig jarig bestaan. Op die dag in 1956 heeft toenmalige koning Mohamed 5 (1909-1961) een Dahir uitgevaardigd waarbij verschillende veiligheidsdiensten onder het beheer kwamen te staan van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Dat was het begin van de toewijding aan de nationale veiligheid maar ook het begin van een roerige tijd met onrecht en onderdrukking die zou tot de dood van Hassan II duren. De organisatie is echter de laatste jaren aan het herstellen van een slecht imago. Video van de viering.

De structuur van de organisatie was vanaf het begin een kopie van de FBI dankzij het enthousiasme van Mohamed Laghzaoui, de eerste verantwoordelijke voor de nationale veiligheid. Hij was een fan van Edgar Hoover (1895-1972). Maar daarmee houdt elke vergelijking op. Afdelingen binnen de organisatie hebben decennia door middel van terreur over het land geheerst. Met name onder de regeerperiode van Driss Basri (1938-2007), de rechterhand van Hassan II. Hij was verantwoordelijk voor afdeling CAB-1 voor subversieve activiteiten.

De afdeling was berucht om de schendingen van mensenrechten van oppositieleden. Zo waren er ontvoeringen, martelingen, moord, illegale detentie en zwarte dozen. Dat zijn anonieme bedrijven waarmee de beulen hun activiteiten financiereden. Daar vallen onder bordelen, dranklokalen en close houses. Ze werkten als gangsters, zei de afgelopen februari overleden Ahmed Boukhari in zijn memoires Raisons d’Etats (2005).

Boukhari was functionaris van CAB-1 belast met politieke activiteiten. Zijn memoires beslaan de periode 1960 tot 1990. Hij kent alle geruchtmakende dossiers van de verdwijning in 1965 van Mehdi Ben Barka tot de vrijlating van de familie Oufkir in 1991. Naast zijn memoires in boekvorm heeft hij tot vlak voor zijn dood ook een serie van 200 afleveringen op YouTube gepubliceerd.

Een van de meest opvallende dossiers waar Boukhari over vertelt is Omar Benjellou (1938-1975). Hij was oppositieleider en kandidaat om de socialist Mehdi Ben Barka op te volgen. De handlangers van het regime konden niets vinden in zijn privé leven om hem te chanteren. Ze hebben hem beschuldigd van het beramen van de omverwerping van de monarchie door middel van geweld. Hij moest dood.

Om hem uit te schakelen zocht CAB-1 hulp van religieuze extremisten van de groep Shabiba Islamiya (Islamitische Jeugd). Op 18 december 1975 werd Omar Benjelloun op klaarlichte dag vlakbij zijn huis van achter met metalen slaven aangevallen terwijl hij bezig was de deur van zijn auto te openen. Er waren acht daders geweest. Vijf hebben geslagen en gestoken. Drie waren op scooters op de uitkijk. De moord was zo gruwelijk dat stukjes van de hersenen van Omar Benjelloun overal op en om de auto lagen. Zelfs ervaren agenten die het rapport over de moord kwamen opstellen waren door de wreedheid geschokt. Het originele politierapport werd onlangs op YouTube door Ahmed Boukari voorgelezen.

Abdelkrim Moutii, de man die de acht moordenaars aan de geheime dienst heeft geleverd, loopt nog steeds vrij rond. Hij werd in 1975 in staat van beschuldiging gesteld maar wist naar Saoedi-Arabië te vluchten. Hij heeft ook een tijd in Libië gewoond. Na de val van Kadhafi in 2011 is hij erin geslaagd asiel in het Verenigd Koninkrijk te krijgen. Hij dook onlangs op in een interview met zender Al Hiwar - gelieerd van islamitische groepen in het Midden Oosten. 

De wilde jaren van de politieke politie in Marokko lijken sinds het aantreden van de huidige koning voorbij. In 2004 werd een landelijke commissie (Waarheid, Gerechtigheid en Verzoening)  opgericht. Slachtoffers kregen compensaties maar niet alle verantwoordelijken voor de terreur zijn voor de rechter verschenen.

Er is een nieuwe generatie aan de macht. De Jaren van Lood lijken vandaag de dag op een nachtmerrie uit een ander tijdperk. Maar de reputatie van de politie als corrupte en inefficiënte organisatie moet nog worden verbeterd. Dat gaat niet lukken zonder het herstelen van het  vertrouwen van de bevolking. En zonder de uitlevering van criminelen als Abdelkrim Moutii om voor de rechter te verschijnen.

Afbeelding: defilé van de politie op 16 mei 2025 ter herdenking van de oprichting in 1956. Bron: DGSN Maroc.

Meer lezen over hetzelfde onderwerp:
 
Het laatste interview van Omar Benjelloun
Omar Benjelloun was een politicus uit de jaren 1970. Hij was kritisch op de elite van zijn tijd. Hij werd op 18 december 1975 vermoord. Een week later publiceerde de Franse krant Libération een interview met hem. Zijn analyse van de politieke, sociale en economische ontwikkelingen in de regio is nog altijd actueel. Speciaal aandacht voor de verborgen motieven van buurland Algerije en het ontstaan van het conflict om de Sahara. Hieronder een Nederlandse samenvatting van het interview. Een originele kopie is hier te raadplegen als PDF document.

16 mei 2024: Open dag politie in Agadir
Verschillende diensten van de politie houden tussen 17 en 21 mei een open dag in Agadir. Het publiek wordt uitgenodigd om een kijkje achter de schermen te nemen. De nieuwste opsporingstechnieken bij de bestrijding van misdaad en terrorisme worden getoond. Er staan lezingen en workshops op het programma. Ook voor kinderen zijn er activiteiten gepland. Toegang is gratis. De politie heeft een nieuwe hulpdienst voor mensen die alleen Tamazight spreken. In deze video vertelt een functionaris hoe het werkt.