Tweet
In 1930 bezocht de Libanese activist Chakib Arslan (1889-1946) Noord Marokko. Hij kwam via Spanje binnen en verbleef in Tetouan en Tanger. In 1980 verscheen een boekje om de 50ste verjaardag van zijn bezoek te vieren. Hierin wordt het doel van zijn bezoek uitgelegd. Hij kwam protesteren tegen de “Dahir berbčre”, een wetsvoorstel uit 16 mei 1930 om justitie te hervormen.
In het voorstel zijn wetten opgenomen die het gewoonterecht erkennen. Dat zijn amazigh wetten die sinds eeuwen in Marokko werden toegepast met goedkeuring van uiteenlopende sultans. Maar sommige zagen daarin een poging van de Fransen om Marokkanen te verdelen in Arabisch en in Amazigh. Ze begonnen een campagne binnen en buiten Marokko.
De meeste historici zien in de tamtam tegen de Dahir berbčre het startschot van Arabisch nationalisme in Marokko. Decennia lang zou de amazigh bevolking politiek monddood worden gemaakt. Hun geschiedenis werd ontkend en hun taal uit het onderwijs geweerd op beschuldiging van separatisme en het heulen met kolonialisme. Tot 2001, het jaar waarin de taal werd erkend.
Niet alleen een complete bevolkingsgroep werd gestigmatiseerd door het misbruiken van de “Dahir berbčre”. Ook de brief die de sultan in augustus 1930 in de moskeeën in de grote steden liet voorlezen. Hij waarschuwde voor “heethoofden” die politieke munt willen slaan uit de justitiële hervormingen. Voor zover bekend wordt de brief van de sultan in geen enkele Arabische publicatie over de “Dahir bčrbere” genoemd, ook niet in het boekje ter viering van het bezoek van Arslan. Een vertaling van de brief van de sultan naar het Nederlands is hier te lezen: https://tinyurl.com/yfbrmps3
De koloniale archieven in Marokko leerden verder dat Chakib Arslan door de Fransen in het Middel Oosten werd gezocht wegens collaboratie met de Duitse geheime dienst. Een artikel hierover met de titel “L’affaire du Maghreb” verscheen op 18 september 1930 in krant Les Annales Noord Marocaines: https://tinyurl.com/ycy7ytk4
Lessen uit het verleden: de tamtam rond de “Dahir berbere” gaf buitenlandse demagogen zoals Chakib Arslan een alibi om zich de binnenlandse aangelegenheden van Marokko te bemoeien in naam van de Arabisch islamitische utopie. De werkelijkheid is dat hun bemoeienis het begin betekende van de marginalisatie van de meerderheid van Marokkanen in eigen land. Daarbuiten is het lot van Arabische en niet Arabische volkeren in de regio onder de tirannie van arabisten en islamisten niet beter geworden, om te beginnen met Libanon het geboorteland van Chakib Arslan.
Bericht van de Spaanse geheime dienst over de aanwezigheid van Chakib Arslan in Noord Marokko:
Bron:
Mohamed Ibn Azouz Hakim: Ziyarat al amir Chakib Arslan lil Maghreb.
Uitgave Instituut Abdelhak Torres li Thaqafa wa al Fikr, Tetouan 1980.
In het voorstel zijn wetten opgenomen die het gewoonterecht erkennen. Dat zijn amazigh wetten die sinds eeuwen in Marokko werden toegepast met goedkeuring van uiteenlopende sultans. Maar sommige zagen daarin een poging van de Fransen om Marokkanen te verdelen in Arabisch en in Amazigh. Ze begonnen een campagne binnen en buiten Marokko.
De meeste historici zien in de tamtam tegen de Dahir berbčre het startschot van Arabisch nationalisme in Marokko. Decennia lang zou de amazigh bevolking politiek monddood worden gemaakt. Hun geschiedenis werd ontkend en hun taal uit het onderwijs geweerd op beschuldiging van separatisme en het heulen met kolonialisme. Tot 2001, het jaar waarin de taal werd erkend.
Niet alleen een complete bevolkingsgroep werd gestigmatiseerd door het misbruiken van de “Dahir berbčre”. Ook de brief die de sultan in augustus 1930 in de moskeeën in de grote steden liet voorlezen. Hij waarschuwde voor “heethoofden” die politieke munt willen slaan uit de justitiële hervormingen. Voor zover bekend wordt de brief van de sultan in geen enkele Arabische publicatie over de “Dahir bčrbere” genoemd, ook niet in het boekje ter viering van het bezoek van Arslan. Een vertaling van de brief van de sultan naar het Nederlands is hier te lezen: https://tinyurl.com/yfbrmps3
De koloniale archieven in Marokko leerden verder dat Chakib Arslan door de Fransen in het Middel Oosten werd gezocht wegens collaboratie met de Duitse geheime dienst. Een artikel hierover met de titel “L’affaire du Maghreb” verscheen op 18 september 1930 in krant Les Annales Noord Marocaines: https://tinyurl.com/ycy7ytk4
Lessen uit het verleden: de tamtam rond de “Dahir berbere” gaf buitenlandse demagogen zoals Chakib Arslan een alibi om zich de binnenlandse aangelegenheden van Marokko te bemoeien in naam van de Arabisch islamitische utopie. De werkelijkheid is dat hun bemoeienis het begin betekende van de marginalisatie van de meerderheid van Marokkanen in eigen land. Daarbuiten is het lot van Arabische en niet Arabische volkeren in de regio onder de tirannie van arabisten en islamisten niet beter geworden, om te beginnen met Libanon het geboorteland van Chakib Arslan.
Bericht van de Spaanse geheime dienst over de aanwezigheid van Chakib Arslan in Noord Marokko:
Bron:
Mohamed Ibn Azouz Hakim: Ziyarat al amir Chakib Arslan lil Maghreb.
Uitgave Instituut Abdelhak Torres li Thaqafa wa al Fikr, Tetouan 1980.