Tweet
De Fransen zijn al jaren militair actief in de Sahel. Ze willen een einde maken aan de aanwezigheid terreurgroepen en helpen bij de politieke stabiliteit door middel van democratie. Daar komt waarschijnlijk een einde aan.
De betrokkenheid van de Fransen komt voort uit aan de ene kant het idee dat mensen in Afrika democratie nodig hebben. Dat is de sleutel tot stabiliteit en welvaart. Maar ze vergeten dat democratie is gebaseerd op de keuzevrijheid van het individu. In Afrika zijn er geen individuen maar gemeenschappen. Mensen zijn lid van een groep. Bij elke verkiezing volgens westers model krijgen grote groepen automatisch de meerderheid van de stemmen. Kleine groepen worden buitengesloten en komen in verzet. Vandaar de aanhoudende burgeroorlogen.
Aan de andere kant moeten de Fransen het probleem van onveiligheid bestrijden veroorzaakt door “terreurgroepen” daar waar de lokale overheden dat eigenlijk moeten doen. Maar dat zijn mislukte post koloniale staten met incompetente veiligheidsdiensten en zwakke legers. En dat is de wortel van het probleem. Lokale heersers wisten dit en hadden aanvankelijk geen bezwaar tegen de aanwezigheid van buitenlandse troepen.
De publieke opinie in de Sahel is inmiddels radicaal veranderd. Demonstraties in Bamako, Franse konvooien die "spontaan" worden geblokkeerd door burgers in Burkina Faso en Niger en vijandige verklaringen van lokale politieke en religieuze leiders vragen om een snelle terugtrekking. De mislukking van de staat in de Sahel heeft te maken met de uitsluiting van etnische groepen zoals de Toearegs. De verhoudingen met het centraal gezag waren sinds de jaren 1960 altijd gespannen. De macht kwam na de onafhankelijkheid in handen van de zwarte meerderheid in het zuiden van het land. Daarom hebben Toeareg leiders in 2012 een eigen staat in Azawad in het noorden uitgeroepen. Maar niemand erkent het.
Het niet erkennen van Toearegs heeft te maken met de aanwezigheid op hun grondgebied van wat de Fransen “terreurgroepen” noemen. Maar in de ogen van de lokale bevolking zijn dat verzetsstrijders die tegen neokolonialisme vechten. Daar zijn de Fransen gevoelig voor ook al zijn de lokale elites zelf medeverantwoordelijk voor corruptie, misbruik en plundering.
De terugtrekking van de Fransen is vooral nadelig voor de lokale bevolking en voor president Macron zelf die midden in een verkiezingscampagne zit. Zijn tegenstanders zullen de terugtrekking als capitulatie voor “terrorisme” interpreteren. Er is geen ander alternatief behalve de ongewenste Russische huursoldaten van Wagner. Voor Marokko is dit ook slecht nieuws. De handelsbetrekkingen met West-Afrika zijn in gevaar. De weg loopt via Noord Mauritanië dwars door Mali naar de havensteden aan de kust. Ook is het onduidelijk wat Marokko gaat doen met de nieuw uitgeroepen Azawad republiek. Vlak voor de onafhankelijkheid van Mali hebben Toearegs aansluiting gevraagd bij Marokko. Marokko heeft nooit gereageerd.
De betrokkenheid van de Fransen komt voort uit aan de ene kant het idee dat mensen in Afrika democratie nodig hebben. Dat is de sleutel tot stabiliteit en welvaart. Maar ze vergeten dat democratie is gebaseerd op de keuzevrijheid van het individu. In Afrika zijn er geen individuen maar gemeenschappen. Mensen zijn lid van een groep. Bij elke verkiezing volgens westers model krijgen grote groepen automatisch de meerderheid van de stemmen. Kleine groepen worden buitengesloten en komen in verzet. Vandaar de aanhoudende burgeroorlogen.
Aan de andere kant moeten de Fransen het probleem van onveiligheid bestrijden veroorzaakt door “terreurgroepen” daar waar de lokale overheden dat eigenlijk moeten doen. Maar dat zijn mislukte post koloniale staten met incompetente veiligheidsdiensten en zwakke legers. En dat is de wortel van het probleem. Lokale heersers wisten dit en hadden aanvankelijk geen bezwaar tegen de aanwezigheid van buitenlandse troepen.
De publieke opinie in de Sahel is inmiddels radicaal veranderd. Demonstraties in Bamako, Franse konvooien die "spontaan" worden geblokkeerd door burgers in Burkina Faso en Niger en vijandige verklaringen van lokale politieke en religieuze leiders vragen om een snelle terugtrekking. De mislukking van de staat in de Sahel heeft te maken met de uitsluiting van etnische groepen zoals de Toearegs. De verhoudingen met het centraal gezag waren sinds de jaren 1960 altijd gespannen. De macht kwam na de onafhankelijkheid in handen van de zwarte meerderheid in het zuiden van het land. Daarom hebben Toeareg leiders in 2012 een eigen staat in Azawad in het noorden uitgeroepen. Maar niemand erkent het.
Het niet erkennen van Toearegs heeft te maken met de aanwezigheid op hun grondgebied van wat de Fransen “terreurgroepen” noemen. Maar in de ogen van de lokale bevolking zijn dat verzetsstrijders die tegen neokolonialisme vechten. Daar zijn de Fransen gevoelig voor ook al zijn de lokale elites zelf medeverantwoordelijk voor corruptie, misbruik en plundering.
De terugtrekking van de Fransen is vooral nadelig voor de lokale bevolking en voor president Macron zelf die midden in een verkiezingscampagne zit. Zijn tegenstanders zullen de terugtrekking als capitulatie voor “terrorisme” interpreteren. Er is geen ander alternatief behalve de ongewenste Russische huursoldaten van Wagner. Voor Marokko is dit ook slecht nieuws. De handelsbetrekkingen met West-Afrika zijn in gevaar. De weg loopt via Noord Mauritanië dwars door Mali naar de havensteden aan de kust. Ook is het onduidelijk wat Marokko gaat doen met de nieuw uitgeroepen Azawad republiek. Vlak voor de onafhankelijkheid van Mali hebben Toearegs aansluiting gevraagd bij Marokko. Marokko heeft nooit gereageerd.